Przepadek pojazdu

Czy w przypadku prowadzenia pojazdu pod wpływem środków odurzających można orzec przepadek pojazdu?

„Spalenie blanta”, a przepadek pojazdu

O ile w przypadku zastosowania konfiskaty pojazdu w sytuacji prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu ustawodawca określa dopuszczalne granice stężenia alkoholu. O tyle w odniesieniu do znajdowania się pod wpływem środków odurzających, granic tych już nie wskazuje.

Zastosowanie ogólnego wyrażenia rodzi wątpliwości co do tego, czy ustawodawca ma na myśli samą obecność substancji odurzającej. Czy też jej obecność w ilości rzeczywiście wpływającej na funkcjonowanie organizmu kierującego.

Przykład

Przykładowo, jeśli w danym dniu Jan Kowalski spali o 22:00 tzw. „blanta”, to o 8:00 rano następnego dnia w jego krwioobiegu wciąż krążyć będzie pewna ilość THC. Czy w takiej sytuacji poranne prowadzenie samochodu przez tę osobę wypełnia znamiona czynu zabronionego? Czy grozi za to także – poza innymi sankcjami – orzeczenie przepadku pojazdu? W odpowiedzi na postawione pytanie można odwołać się do linii orzeczniczej Sądu Najwyższego. W wyroku z 26 stycznia 2022 r., IV KK 666/21), wskazano, że należy odróżniać stan „pod wpływem” od stanu „po użyciu”, bowiem oznaczają one zupełnie różne stopnie intoksykacji środkiem odurzającym.

Samo użycie narkotyku (czyli np. spalenie „blanta”) nie oznacza jeszcze realnego wpływu zażytego środka na zdolności psychomotoryczne kierowcy. Zatem nie wystarcza do aktualizacji przesłanek przestępstwa prowadzenia pojazdu pod wpływem substancji odurzającej. W sytuacji Jana Kowalskiego samo potwierdzenie obecności THC w krwioobiegu/moczu kierującego nie byłoby zatem wystarczające dla udowodnienia popełnienia przezeń przestępstwa. Organy ścigania musiałyby dodatkowo dowieść – np. przy uwzględnieniu opinii biegłych – iż zawartość THC w organizmie kierowcy rzeczywiście wpływała na jego zdolności do kierowania pojazdem. W takim wypadku Jan Kowalski mógłby zostać prawomocnie skazany. Natomiast pojazd, którym poruszał się feralnego poranka, podlegałby przepadkowi, o czym szczegółowo w naszym poprzednim artykule.

Co się dzieje po zatrzymaniu kierowcy?

W razie zatrzymania kierowcy, policjant dokonuje od razu tymczasowego zajęcia pojazdu na 7 dni. Następnie, prokurator wydaje postanowienie o zabezpieczeniu, a w dalszej kolejności sąd orzeka o przepadku. Formalnie przepadek następuje zatem dopiero po jakimś czasie, ale w rzeczywistości kierowca traci pojazd od razu przy zatrzymaniu. Taki stan rzeczy może rodzić liczne nadużycia, bowiem to od oceny policjanta co do prawdopodobieństwa wystąpienia ustawowych przesłanek przepadku zależeć będzie ograniczenie przysługującego kierowcy prawa własności do pojazdu już w dniu zatrzymania. Przykładowo, w opisywanej sytuacji, poranna kontrola drogowa Jana Kowalskiego może skutkować badaniem narkotestem, stwierdzeniem minimalnej choćby obecności THC w organizmie i zajęciem pojazdu przez funkcjonariuszy. Oczywiście, sąd prawdopodobnie uzna, iż minimalna ilość narkotyku nie miała wpływu na zdolności psychomotoryczne Jana Kowalskiego. Nie zasądzi wówczas przepadku pojazdu, jednak do czasu uprawomocnienia się rozstrzygnięcia obywatel pozostanie pozbawiony tego konkretnego (być może jedynego) środka komunikacji.