Prawa zatrzymanych – odmowa dostarczania dowodów na swoją winę

W tym artykule pokażemy wam jakie są prawa osób zatrzymanych i co zrobić, aby zwiększyć swoje szanse procesowe. Na wstępie należy powiedzieć, że nie ma jednego paragrafu, gdzie spisane są prawa zatrzymanych, podejrzanych czy oskarżonych. Poszczególne uprawnienia porozrzucane są w różnych ustawach i rozporządzeniach, co utrudnia dostęp do tej wiedzy. Ktoś kto nigdy nie był zatrzymany nie wie jakie prawa mu przysługują, jak ma się zachowywać, co mówić, a o czym milczeć, czy policja może żądać dostępu do telefonu, komputera. Jak się zachować kiedy informacje o zatrzymaniu przekazuje nam ten, kto nas będzie oskarżać? To pytanie pokazuje, że od momentu zatrzymania trzeba mieć doradcę, który będzie po naszej stronie. W interesie policji, czy prokuratury siłą rzeczy nie będzie przyjazne sprzyjanie zatrzymanemu.

Prawa zatrzymanego

Wątpliwości będą zawsze, to jest normalne, ale w czasie zatrzymania, czas działa na niekorzyść osoby zatrzymanej. Wówczas liczyć się będą tylko dobre decyzje. Zatem kiedy zastosowano wobec nas zatrzymanie, mamy prawo do:

1. adwokata
2. informacji o powodach zatrzymania
3. odmowy składania wyjaśnień bez żadnych negatywnych konsekwencji
4. udziału w czynnościach, których nie da się powtórzyć;
5. dostępu do opieki medycznej, jeżeli stan zdrowia w czasie zatrzymania jest zły lub się pogorszył;
6. odmowy dostępu do urządzeń elektronicznych takich jak telefony, komputery i innych;
7. składania wniosków dowodowych;
8. wnoszenia zażaleń na poszczególne decyzje procesowe;
9. udziału w czynnościach z udziałem innych stron postępowania;
10. udziału w konfrontacji;
11. dostępu do akt postępowania przygotowawczego. Poniżej podajemy przykładową treść wniosku:
    „na podstawie art. 156 § 5 k.p.k. w związku z treścią art. 6, 7, 10 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/13/UE z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym wnoszę o: wydanie zarządzenia na wyrażenie zgody na dostęp do akt postępowania przygotowawczego w części dotyczącej podejrzanego i w konsekwencji udostępnienie akt postępowania przygotowawczego prowadzonego przez niniejszą Prokuraturę w celu umożliwienia zapoznania się materiałem dowodowym stanowiącym podstawę do wniosku o przedłużenie/zastosowanie tymczasowego aresztowania.„
12. udziału w posiedzeniach sądu.
13. zadawania pytań składania oświadczeń i zastrzeżeń w zakresie sposobu przeprowadzenia czynności procesowych

Prawo do odmowy dostępu do telefonu

Prawo odmowy dostępu do urządzeń telefonicznych wymaga dodatkowego omówienia. Pamiętajcie, że nikt nie może was zmusić do tego, aby podać kody PIN do waszych urządzeń. Policja tylko w ten sposób może uzyskać dostęp do tych urządzeń. W chwili obecnej telefony, komputery są skutecznie zabezpieczone. Zasadniczo polska policja  nie ma możliwości złamania kodów dostępu. Z informacji jakie często słyszymy, policja może dostać się do naszych telefonów. Dzieje się tak wyłącznie kiedy sami podamy im PIN. Z momentem zatrzymania nie mamy obowiązku dostarczania dowodów przeciwko sobie. Takim działaniem jest zmuszanie do odblokowania telefonu, czy komputera.

Niech jako przykład posłuży sprawa Apple. Apple odmówiło dostępu, nie byle komu, bo FBI. To tylko pokazuje, jak trudno złamać zabezpieczenia w tych urządzeniach. Podajemy link do tej historii: https://plblog.kaspersky.com/apple-vs-fbi-o-co-chodzi/4415/. Nie warto wierzyć, że polska policja może złamać kody dostępu do urządzeń gigantów z branży IT. Wato mieć własne zdanie w tej sprawie i znać swoje prawa.

W tej części można jeszcze wspomnieć o programach typu PEGASUS. Oczywiście tego rodzaju narzędzia są stosowane w Polsce, ale są one wykorzystywane niezmiernie rzadko, bowiem koszt jednej operacji oprogramowania Pegasus w 2016 roku wyniósł pół miliona dolarów. Dodatkowo trzeba zapłacić za liczbę urządzeń, które można będzie szpiegować. Licencja na 10 smartfonów Android lub iPhone to wydatek 650 tysięcy dolarów. Za możliwość szpiegowania dodatkowych 100 urządzeń trzeba zapłacić kolejne 800 tys. dolarów. Do tego dochodzi roczna opłata za utrzymanie systemu wynosząca 17% całkowitej wartości kontraktu. A według szacunkowych danych przychody NSO Group oraz drugiej izraelskiej firmy Candiru sprzedającej podobny do Pegasusa system szpiegujący wynoszą około 1 miliarda dolarów rocznie. Tu znajdziecie szczegółowe informacje na ten temat:  https://www.computerworld.pl/news/Ile-kosztuje-Pegasus,435053.html. Krótko i na temat, specjalistyczne oprogramowanie szpiegowskie jest w wyjątkowych przypadkach.

Jeżeli chcecie dowiedzieć się więcej odnośnie braku obowiązku podania hasła do telefonu organom ścigania przeczytajcie nasz artykuł.

Czy zatrzymanie to to samo co tymczasowe aresztowanie?

Nie, zatrzymanie nie jest inna nazwą tymczasowego aresztowania. Zatrzymanie to po prostu zatrzymanie przez policję lub inne organy państwowe osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa. Tymczasowe aresztowanie natomiast to formalne zatrzymanie osoby przez sąd na określony czas, w celu przeprowadzenia dalszego postępowania.

W kolejnym artykule dowiecie się więcej o tymczasowym aresztowaniu.

Zatrzymanie kierunki działania – podsumowanie

Wymienione wyżej prawa zatrzymanych pokazują kierunki, w których można działać podczas zatrzymania. Skuteczny adwokat wie jak w sposób mądry korzystać z poszczególnych narzędzi. Wie, jaką wybrać strategię procesową. Wie, kiedy należy się obronić, a kiedy atakować. W procesie karnym ludzi nie zastąpią maszyny nawet wówczas, gdy wszystkie informacje zgromadzimy na twardych dyskach. Póki co ważny jest człowiek, jego doświadczenie, umiejętności, etyka pracy i zaangażowanie. Zachęcamy was do zgłębiana tematów związanych z zatrzymaniem. Charakter tych czynności skupia jak w soczewce najważniejsze uprawnienia obywatelskie i zawsze jest próbą sił pomiędzy Państwem, a suwerenem.

Więcej o tym jak zachować się w trakcie zatrzymania, przeczytacie w naszym artykule.