Sprzeciw od nakazu zapłaty wydany w elektronicznym postępowaniu upominawczym – czy jego wniesienie powoduje konieczność uzupełnienia 3/4 opłaty sądowej od pozwu?
Przy rozpoznawaniu niniejszego pytania powstało zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości. Czy jeżeli wniesiemy sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym musimy uzupełnić ¾ opłaty sądowej od pozwu?
Czy pobranie tej części opłaty następuje na podstawie art. 505 § 1 kpc, czy też na podstawie art. 1303 § 2 kpc w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji?
Analiza przepisów
Przechodząc do omówienia przedstawionego zagadnienia, należy przypomnieć, że ustawą z dnia 9 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego i zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 26, poz.156) dodano Dział VIII, tytuł VII kpc pod tytuł„Postępowanie elektroniczne” i znowelizowano art.19 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ustalając wysokość opłaty sądowej od pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym w wysokości ¼ opłaty od pozwu. Nie wprowadzono natomiast żadnych zmian w treści art. 19 ust. 4 uksc dotyczącego pobierania ¾ opłaty od zarzutów od nakazu w postępowaniu nakazowym.
Przepisy ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przewidują zatem pobieranie od pozwu w postępowaniu upominawczym całej opłaty. Zwrot ¾ opłaty po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty zgodnie z art. 79 ust. 1 pkt 2 lit.c uksc) natomiast od pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym ¼ opłaty od pozwu. Za odpowiedzią negatywną na pierwsze z opisanych wyżej pytań przemawia fakt, że żaden z przepisów ustawy o kosztach w sprawach cywilnych (dalej: uksc) nie przewiduje obowiązku pobrania ¾ opłaty od pozwu w razie wniesienia sprzeciwu od nakazu w elektronicznym postępowaniu upominawczym odpowiadającego treści art. 19 ust. 4 uksc dotyczącego pobrania ¾ opłaty od pozwu w razie wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym.
Przepis art. 19 ust. 2 pkt 2 uksc odpowiada regulacji art. 505 § 1 kpc wprowadzonego tą samą ustawą z dnia 9 stycznia 2009 r. Przewiduje on jedynie uzupełnienie braków formalnych pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym, a nie uzupełnienie opłaty od pozwu. Literalna i systemowa wykładnia art. 505 § 1 kpc pozwala zatem na przyjęcie, że umorzenie postępowania może nastąpić jedynie w przypadku nieuzupełnienia braków formalnych pozwu. Brak jest wobec tego podstaw do rozszerzenia tego skutku na zasadzie analogii do nieuiszczenia reszty opłaty.
Wykładnia przepisów
Taka ocena wynika także z wykładni systemowej. Skutki nieuiszczenia opłaty sądowej –zwrot pisma (art. 130 § 1 i 2 kpc), odrzucenie środka odwoławczego (art.370 kpc) czy środka zaskarżenia (art. 494 § 1 kpc i art. 344 § 3 kpc) następuje jedynie, jeżeli przepis przewiduje wezwanie do uiszczenia opłaty, a nadto jeżeli skutek taki jest w przepisie wskazany. Art. 505(37) § 1 kpc nie przewiduje ani wezwania powódki do uzupełnienia opłaty od pozwu (co odpowiada art. 19 ust. 2 pkt 2 uksc), ani możliwości umorzenia postępowania z powodu nieuzupełnienia opłaty.
Wykładnia językowa i systemowa obu przepisów znajduje także potwierdzenie w intencji ustawodawcy. W uzasadnieniu projektu ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego i zmianie niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 859 z dnia 31 lipca 2008 r., str. 18) wskazano, że wprowadzenie odrębnego postępowania elektronicznego wywołuje potrzebę zmian w określeniu opłat sądowych w związku z czym zaproponowano zmianę art. 19 uksc. Opłata w wysokości ¼ nie będzie uzupełniana po wniesieniu sprzeciwu, uchyleniu nakazu i stwierdzeniu braku podstaw do wydania nakazu zapłaty.
Taka regulacja ma na celu skłonienie jak największej ilości powodów do rezygnacji ze zwykłego postępowania upominawczego. W uzasadnieniu projektu ustawy wskazano, że poprzestanie na pobraniu ¼ opłaty w sprawach, które zostały zakończone prawomocnym nakazem zapłaty nie powoduje różnicy w ostatecznej wysokości opłaty, ponieważ w dotychczasowym postępowaniu upominawczym ¾ opłaty jest zwracane. A zatem rezygnacja z uzupełnienia opłaty powinna uczynić elektroniczne postępowanie upominawcze znacznie atrakcyjniejszym dla powodów.
Masz jakieś pytania związane z tym, co przeczytałeś?
Napisz do nas, chętnie na nie odpowiemy!
