Czym jest niekonwencjonalny znak towarowy?

Prócz znaków „prostych” – konwencjonalnych takich jak nazwa, logo, zastrzec możemy niekonwencjonalny znak towarowy. Będzie to znak przestrzenny, kolor, znak pozycyjny, znak ruchomy, hologram i deseń. Jak również znak niewidzialny (odbierany innymi zmysłami niż wzrok), jak: zapach, dźwięk, smak, dotyk.

Jakie warunki musi spełniać niekonwencjonalny znak towarowy aby móc go zarejestrować?

Zgłaszając znak niekonwencjonalny  należy mieć na względzie, że w każdym przypadku znak ten musi posiadać zdolność odróżniającą. Jest to zdolność do odróżniania towarów jednego przedsiębiorcy od towarów innego przedsiębiorcy. 

Jak uznać znak przestrzenny za odróżniający?

 Chodzi tu głownie o kwestię kształtu jak np. szklana butelka coca-coli. Posiada tak unikanlny kształt, że nawet w oderwaniu od nazwy coca-cola potencjalny odbiorca będzie wiedział o jaki rodaj napoju chodzi. Znaki przestrzenne mogą również dotyczyć szczeolnych kształtów budowli i tak np. ksztłt Stadionu Narodowego Warszawie z takiej cohrony koszysta.

Jak zastrzec kolor?

W kwestii kolorów zastrzeżenie jest o tyle trudne, że co do zasady nie można „zawłaszczyć” konkretnego koloru. Maję one bowiem uniwersalny charakter. Jeżeli jednak pomyślimy o konkretnych markach od razu kojarzą się nam z konkretnymi kolorami. Jak np. Milka, Play, Orange czy Nivea. Aby zarejestrować kolor jako znak towarowy przedstawienie znaku musi być dokładne i trwałe. W przypadku zestawienia dwóch lub więcej kolorów ich reprezentację należy opatrzeć dokładnym opisem określającym sposób ich połączenia i wzajemnego ułożenia.

Często aby móc zarejestrować znak niekonwencjonalny jak np. kolor wykazać należy, jak pozycja na rynku i rozpoznawalność marki wpływają na decyzje co do udzielenia ochrony. Podkreślić bowiem należy, że np. marce Play pierwotnie odmówiono ochrony w zakresie kolory fioletowego. W tym przypadku w ocenie urzędu znak ten uzyskał wtórną zdolność odróżniającą. (patrz art. poprzedni)

A czy możemy zastrzec dźwięk?

Co do zasady tak, jednak jest to skomplikowane. Jak bowiem wykazać, że dźwięk ma zdolność odróżniającą? Podobnie jak w przypadku znaków przestrzennych czy kolorystycznych, muszą bezpośrednio kojarzyć się z konkretnymi przedmiotami jak i bezpośrednio się wyróżniać. Jako przykłady znaków dźwiękowych podać możemy np. ryk lwa na wstępie filmów wytwórni Metro Goldwyn Mayer, oddech Lorda Vadera czy dźwięk wydawany przez miecz świetlny. 

Czy dźwięk otwieranej puszki można zarejestrować jako znak towarowego?

Odnośnie powyższego zagadnienia stosunkowo niedawno wypowiedziła się Sąd UE, na kanwie próby zarejestrowania przez niemiecką spółkę Ardagh Metal Beverage Holdings GmbH & Co. oznaczenia dźwiękowego „przypominającego dźwięk powstający przy otwieraniu puszki napoju wraz z następującymi po nim około jednosekundową ciszą i około dziewięciosekundowym musowaniem”.

EUIPO odrzuciło zgłoszenie, spółka odwołała się do Sądu EU, który w orzeczeniu z 7.7.2021 r., T-668/19 podtrzymał stanowisko EUIPO wskazując , że:

– dźwięk powstający przy otwieraniu puszki będzie bowiem uważany, przy uwzględnieniu rodzaju rozpatrywanych towarów, za element czysto techniczny i funkcjonalny, ponieważ otwarcie puszki lub butelki jest nieodłącznym elementem określonego rozwiązania technicznego w ramach wykorzystywania konsumpcyjnego napojów, niezależnie od tego, czy takie towary zawierają dwutlenek węgla, czy nie. Gdy zaś dany element jest postrzegany przez właściwy krąg odbiorców jako odgrywający przede wszystkim rolę techniczną i funkcjonalną, nie będzie on postrzegany jako wskazówka pochodzenia handlowego rozpatrywanych towarów (zob. analogicznie wyrok z 18.1.2013 r., T-137/12, FunFactory/OHIM (Wibrator), Legalis i przytoczone tam orzecznictwo).

(2)

– dźwięk musowania pęcherzyków będzie natychmiast postrzegany przez właściwy krąg odbiorców jako odnoszący się do napojów.

Sąd uznał, że kombinacja elementów dźwiękowych i elementu ciszy nie jest niezwyczajna w swej strukturze. Dźwięk otwierania puszki, cisza i dźwięk musowania odpowiadają przewidywalnym i zwykłym elementom wykorzystywanym na rynku napojów. W konsekwencji kombinacja ta nie pozwala zatem właściwemu kręgowi odbiorców na zidentyfikowanie wspomnianych towarów jako pochodzących z określonego przedsiębiorstwa i na odróżnienie ich od towarów pochodzących z innego przedsiębiorstwa.

Powyższe wskazuje wiec, że nie sposób uznać dźwięku otwieranego napoju za dźwięk „wyróżniający się” możliwy do uzyskania ochrony.