Zeznania świadków, którzy stali się oskarżonymi

Prawo karne
21 czerwca 2022
Hero
Więcej
Posługiwanie się zeznaniami świadków, którzy stali się oskarżonymi.

Kiedy można odczytać protokoły wyjaśnień oskarżonego?

Protokołów wyjaśnień oskarżonego nie możemy odczytywać w każdym czasie. Jest to możliwe tylko, gdy oskarżony nie stawił się na rozprawę, odmawia wyjaśnień lub wyjaśnia odmiennie niż poprzednio, albo oświadcza, że pewnych okoliczności nie pamięta. Wtedy możliwe jest odczytanie na rozprawie protokołu jego wyjaśnień złożonych poprzednio w charakterze oskarżonego w tej lub innej sprawie w postępowaniu przygotowawczym lub przed sądem albo w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę (art. 389 § 1 k.p.k.). Co jednak w sytuacji gdy mamy zeznania świadków, a oni stają się oskarżonymi?

Czy można wykorzystać protokół przesłuchania w charakterze świadka osoby będącej następnie oskarżonym?

W tej kwestii wypowiadał się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 września 2012 r., sygn. akt IV KK 154/12. W orzeczeniu tym wskazano na zakaz wykorzystywania protokołów przesłuchania w charakterze świadka osoby będącej następnie oskarżonym. Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że zakaz ten wynika z brzemienia art. 389 k.p.k. Skoro można w określonych przez ustawę okolicznościach, wyjątkowo odczytywać wcześniejsze wyjaśnienia oskarżonego, to nie można rozszerzać tego wyjątku także na świadków, którzy stali się oskarżonymi.

Jeśli wykorzystamy taki protokół, to czynność ta stanowić będzie obejście przepisów o prawie do odmowy składania wyjaśnień. Takiego protokołu nie możemy wykorzystać dowodowo także przy dokonywaniu ustaleń faktycznych poza rozprawą. Wykorzystanie tak sporządzonej opinii stanowiło w istocie naruszenie zakazu dowodowego, stanowiącego immanentny element prawa do obrony w rozumieniu art. 6 k.p.k. 

Zakaz ten wynika z faktu, że świadkowie i oskarżeni mają odmienne prawa procesowe. Świadkowie mają obowiązek mówienia prawdy pod rygorem odpowiedzialności karnej. Natomiast w chwili uzyskania procesowego statusu oskarżonych, uzyskują oni szereg uprawnień, w tym odmowę składania wyjaśnień.

W sytuacji kiedy zmieniają się role procesowe sąd w ogóle nie zapoznaje się z zeznaniami osoby, która na etapie postępowania rozpoznawczego występuje w charakterze oskarżonego. Chodzi o to, aby nawet podświadomie nie pozostawać pod ich wpływem w procesie wyrokowania (wyr. Sądu Okręgowego w Poznaniu IV Wydział Karny Odwoławczy, sygn. akt IV Ka 946/14).

W takich sytuacjach warto skorzystać z pomocy adwokata-karnisty, który czuwał będzie nad prawidłowością przebiegu postępowania karnego.

Co w sytuacji, gdy biegły orzeka na podstawie protokołu przesłuchania w charakterze świadka osoby będącej następnie oskarżonym?

 Niedopuszczalnym jest posiłkowanie się opiniami biegłych w oparciu o zeznania świadków, którzy uzyskali status osób oskarżonych. Opinii takich nie powinien dopuścić i wykorzystać orzekający w sprawie Sąd (i w jakiejkolwiek innej sprawie). 

Brak możliwości dopuszczenia takiej opinii wynika z faktu, że niemożliwe jest dokonanie „podziału opinii biegłego oraz wniosków na część wadliwą (sporządzoną w oparciu o zeznania złożone na etapie postępowania przygotowawczego) i część prawidłową (opracowaną na podstawie możliwego do wykorzystania materiału dowodowego) i czynienie ustaleń w oparciu o tę ostatnią.” (wyr. Sądu Okręgowego w Poznaniu IV Wydział Karny Odwoławczy, sygn. akt IV Ka 946/14).

Tego rodzaju zachowanie biegłego można uznać za celowe wprowadzenie niedozwolonych dowodów do postępowania karnego. Dzięki temu możliwe byłoby na ich podstawie wyrokowanie, w sytuacji, gdy orzekający Sąd nie może skorzystać z ww. zeznań.

Gdy wydano opinie biegłych, w której biegli wykorzystali protokół przesłuchania w charakterze świadka osoby będącej następnie oskarżonym…

… należy powołać nowych biegłych którym nie zostaną udostępnione protokoły z przesłuchań świadków (oskarżonych), którzy wydadzą opinię nie opierając się na materiale objętym zakazem dowodowym. 

Masz jakieś pytania związane z tym, co przeczytałeś?

Napisz do nas, chętnie na nie odpowiemy!

    Adres e-mail*

    Telefon kontaktowy*

    Treść Twojego pytania*

    Ostatnie artykuły naszych specjalistów

    Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Polityce prywatności.