Obowiązek staranności dziennikarza, kiedy obowiązuje?

Prawo cywilne
11 lipca 2022
Hero
Więcej

Zadania prasy i dziennikarzy

Obowiązek staranności dziennikarza

Jednym z zasadniczych zadań prasy jest obowiązek prawdziwego przedstawiania omawianych zjawisk oraz obowiązek dziennikarza zachowania szczególnej staranności i rzetelności przy zbieraniu oraz wykorzystaniu materiału prasowego. Dziennikarz ma też w obowiązku sprawdzenie zgodności z prawdą uzyskiwanych wiadomości lub podanie ich źródła (art. 12 ust. 1 pkt 1 pr. pras.). 

Wskazane powyżej zadania gwarantują realizację naczelnej zasady demokratycznego państwa prawa – prawa do informacji i wolności słowa, stosownie do art. 14 Konstytucji, art. 10 Konwencji i art. 1 pr. pras. 

Wolność wyrażania poglądów, a prawo wolność innych osób

Samo wykonywanie ustawowych obowiązków przez prasę, polegających na publikowaniu artykułów w wydawanych czasopismach, nie oznacza uchylenia bezprawności. Gwarancja wolności wypowiedzi, uregulowana w art. 54 ust. 1 Konstytucji, przewiduje w jej ramach wolność wyrażania swoich poglądów, pozyskiwania informacji oraz rozpowszechniania ich oraz wolność wypowiedzi. Wskazane cechy nie mają jednak absolutnego charakteru. Granicę w korzystaniu z niej stanowi między innymi ochrona dobrego imienia i praw (wolności) innych osób wskazana w art. 31 ust. 3 Konstytucji. Uregulowanie art. 47 Konstytucji zapewnia każdemu także ochronę czci i dobrego imienia, które zostały skonkretyzowane w art. 24 k.c. Przepis art. 42 ust. 3 Konstytucji przyznaje uprawnienie do uważania za niewinnego każdego, w odniesieniu do którego nie została stwierdzona wina prawomocnym wyrokiem sądu.

Wyłączenie bezprawności działania dziennikarza

Zdarzają się jednak sytuacje, których wydawca czasopisma realizuje swój obowiązek oraz uprawnienie do przekazywania informacji, dopełniając wszystkich wymagań i powinności wskazanych w Prawie prasowym, a pomimo tego narusza dobra osobiste jednostki. W takim wypadku rozważeniu podlegają okoliczności konkretnej sprawy. Okoliczności te determinują, czy osoba naruszająca cudze dobra osobiste działa w obronie zasługującego na ochronę interesu i w ramach porządku prawnego. Podjęcie decyzji o rozpowszechnieniu takiej informacji powinno być poprzedzone rozważeniem interesu jednostki i prawa do uzyskania informacji przez obywateli.

Należy mieć jednak na uwadze, że nawet prawdziwość informacji zawartych w materiale prasowym nie zawsze wyłącza bezprawność działania dziennikarza. Istotne znaczenie mają bowiem właściwa forma i sposób ujęcia wypowiedzi dziennikarskiej (wyrok Sądu Najwyższego z 27 lutego 2003 r., sygn. akt IV CKN 1846/00).

Ocena przesłanek uzasadniających wyłączenie bezprawności działań dziennikarza

Sąd Najwyższy podkreślał wielokrotnie, że sąd powinien wszechstronnie ocenić w konkretnej sprawie, któremu dobru chronionemu przyznać pierwszeństwo ochrony. Prawidłowa wykładnia art. 24 § 1 k.c. i ocena przesłanek wyłączenia bezprawności stanowi gwarancję ochrony dóbr osobistych jednostki i prawa do wolności słowa i swobody przekazywania informacji. Najpierw jednak dziennikarz musi sprostać szeregu wymagań, aby móc skutecznie powoływać się na podstawę wyłączenia bezprawności. Kryteria te są bardzo wysokie i surowe. Jeśli przesłanki te są spełnione to stanowią konieczną przesłankę wyłączenia bezprawności. Takie działanie pozwala na właściwe wypełnianie zadań prasy i korzystanie z wolności słowa (uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 18 lutego 2005 r., sygn. akt III CZP 53/04). Wówczas spełniony zostaje obowiązek zachowania należytej staranności przez dziennikarza.

Masz jakieś pytania związane z tym, co przeczytałeś?

Napisz do nas, chętnie na nie odpowiemy!

    Adres e-mail*

    Telefon kontaktowy*

    Treść Twojego pytania*

    Ostatnie artykuły naszych specjalistów

    Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Polityce prywatności.